Fundusze Unijne od kuchni

W końcu po długim okresie oczekiwania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod nr L 347 opublikowano rozporządzenia ustanawiające przepisy dotyczące m.in. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego czy Funduszu Spójności w latach 2014-2020.

Zachęcam do obejrzenia prezentacji dotyczącej nowych programów operacyjnych skierowanych do jednostek samorządu terytorialnego. Prezentacja do pobrania TUTAJ .

Żeby ułatwić i przyspieszyć poszukiwania informacji dla poszczególnych programów operacyjnych dodałem nową zakładkę " Znajdź swoją IZ " . Po kliknięciu w wybrany link zostaniecie przekierowani do strony internetowej właściwej instytucji zarządzającej, pośredniczącej lub wdrażającej. 

Po wielu miesiącach negocjacji Parlament Europejski we wtorek 19.11.2013 r. zatwierdził budżet UE na lata 2014-2020. Z 960 mld euro Polska otrzyma ogółem 105 mld euro, z czego kwota blisko 73 mld euro zostanie przeznaczona na politykę spójności (m.in.: regionalne programy operacyjne), natomiast ponad 28 mld euro na politykę rolną.

Jednym z obligatoryjnych elementów realizacji projektów dofinansowanych ze środków UE jest promocja. Obowiązek beneficjentów w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych skierowanych do opinii publicznej wynika m.in. z art. 8 Rozporządzenia Komisji (WE) 1828/2006 , zgodnie z którym beneficjenci są odpowiedzialni za informowanie opinii publicznej o pomocy otrzymanej z funduszy. 

7 listopada  rozpoczęła się nowa kampania informacyjna prezentująca skalę zmian, jakie zachodzą w Polsce dzięki Funduszom Europejskim. Na stronie internetowej www.mapadotacji.gov.pl można zapoznać się z pełną bazą projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich począwszy od 2004 r.

Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) zaaprobował we wtorek sprawozdanie finansowe UE za 2012 rok. Wskazał jednocześnie, że 4,8 proc. środków (około 6,6 mld euro) wydano niezgodnie z przepisami.

W każdym z opublikowanych dotąd artykułów z serii "naruszenia Pzp" skupiałem się na jednym naruszeniu. Tym razem postanowiłem opisać kompleksowo różne naruszenia, dla których wspólnym mianownikiem są warunki udziału w postępowaniu .

Zgodnie z zatwierdzonym przez Parlament Europejski i państwa członkowskie UE budżetem UE na lata 2014-2020 regiony i miasta europejskie otrzymają 325 mld EUR w ramach polityki spójności. Środki te zostaną przeznaczone na realizację celów całej UE, do których należą: zwiększenie wzrostu gospodarczego, utworzenie nowych miejsc pracy, zapobieganie zmianom klimatu oraz uniezależnienie się od tradycyjnych źródeł energii.

W artykule " zamówienia nieobjęte ustawą Pzp " opisałem zasady udzielania tego rodzaju zamówień i wskazałem na podstawowe elementy jakie powinno zawierać zapytanie ofertowe. Postanowiłem jednak uzupełnić te informacje o przykładowy formularz zapytania ofertowego , bo jak wiadomo jeden dobry przykład może być więcej wart niż 1000 słów.

Jednym z obowiązków Instytucji Zarządzającej jest wykrywanie i usuwanie nieprawidłowości. W praktyce obowiązek ten jest realizowany poprzez kontrole projektów, a w szczególności kontrole udzielania zamówień publicznych. W przypadku wykrycia nieprawidłowości konieczne jest odzyskanie kwot nienależnie wypłaconych wraz z odsetkami, bądź pomniejszenie wydatków kwalifikowanych, jeżeli środki nie zostały jeszcze wypłacone.

Temat związany z naruszeniem art. 25 ustawy Prawo zamówień publicznych , a mianowicie żądanie dokumentów, które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania, nie byłby przeze mnie poruszany, gdyby nie zapisy popularnego i lubianego " Taryfikatora ".

Według danych Ministerstwa Finansów środki finansowe jakie zyskała Polska od 1 maja 2004 roku, a więc od daty przystąpienia do UE do końca 2012 r. przekroczyły 50 mld euro. W jaki sposób ten olbrzymi zastrzyk pomocy wpłynął na rozwój społeczno-gospodarczy poszczególnych województw możemy się dowiedzieć z najnowszego raportu opracowanego przez Jana Misiąga, Wojciecha Misiąga oraz Marcina Tomalaka, pt. " Ocena efektywności wykorzystania pomocy finansowej Unii Europejskiej jako instrumentu polityki spójności społeczno-gospodarczej oraz poprawy warunków życia " .

Złożenie przez beneficjenta wniosku o płatność końcową, które świadczy o tym, że wszelkie prace związane z realizacją projektu zostały już zakończone, nie oznacza dla niego końca przygody z Instytucją Zarządzającą. Data finansowego zakończenia realizacji projektu, określona w umowie o dofinansowanie, jest bowiem początkiem okresu trwałości, w którym to beneficjent może również zostać poddany kontroli.

2 października rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020. Wsparcie trafi na tworzenie sieci szerokopasmowych, rozwój e-usług publicznych na poziomie centralnym, e-integrację osób wykluczonych cyfrowo i aktywizację cyfrową społeczeństwa oraz upowszechnianie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Ruszyły konsultacje społeczne projektu Programu Polska Wschodnia 2014-2020 (PO PW 2014-2020). Ich celem jest zebranie opinii i uwag na temat kierunków wsparcia proponowanych w ramach PO PW 2014-2020.

Zgodnie z uchwałą NSA I FPS 1/13 z dnia 24.06.2013 r.   gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług VAT . Ma to szczególne znaczenie dla beneficjentów funduszy unijnych, w sytuacji gdy gmina przekazywała w zarząd infrastrukturę powstałą w wyniku realizacji projektu właśnie swojemu zakładowi budżetowemu.

Wiemy już, że tajemnicze "de minimis" nie jest zaklęciem z Harrego Pottera, a formą wsparcia finansowego. Dowiedzieliśmy się również kto może, a w zasadzie dla jakich podmiotów pomoc de minimis nie jest dostępna, a także jaka może być maksymalna wysokość pomocy. Teraz czas na trochę bardziej praktyczną wiedzę. Postaram się więc przybliżyć m.in. w jaki sposób obliczyć pomoc de minimis oraz wskażę dokumenty związane z ubieganiem się o ten rodzaj wsparcia.

W ostatnim czasie w mediach coraz częściej można się spotkać z określeniem "de minimis" . Dla przeciętnego Kowalskiego jest to jednak pojęcie z pogranicza czarnej magii i abstrakcji (nie dość, że trudno wymówić to jeszcze nie bardzo wiadomo co ono oznacza). Ponieważ pojęcie de minimis będzie zapewne funkcjonowało przez kolejny okres programowania (2014-2020) postaram się trochę je oswoić i przybliżyć zasady funkcjonowania.

Na stronie internetowej http://konsultacje-poir.poig.gov.pl/ dostępny jest formularz zgłaszania uwag do Programu Inteligentny Rozwój 2014-2020 (następca Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka).

Na stronie internetowej www.portalsamorzadowy.pl opublikowany został artykuł o zaostrzających się zasadach wydatkowania środków unijnych w nowej perspektywie finansowej.

Na stronie internetowej  http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl  utworzona została zakładka konsultacje społeczne w ramach perspektywy 2014-2020 , gdzie zamieszczane będą informacje na temat aktualnie prowadzonych konsultacji. Uwagi można zgłaszać za pomocą specjalnego formularza.

Z uwagi na planowane podniesienie progu, od którego należy stosować przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych (z 14 do 30 tys. euro) coraz częściej zamawiający będą udzielać zamówień z pominięciem przepisów ustawy.

Ostatnie miesiące tego roku oraz pierwsze półrocze następnego będą niezwykle istotne z punktu widzenia przygotowania podstaw do rozpoczęcia wdrażania nowych programów operacyjnych na lata 2014-2020.

26 sierpnia 2013 r. rozpoczną się konsultacje społeczne projektu Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Celem konsultacji jest zebranie opinii i uwag na temat kierunków wsparcia proponowanych w ramach POIiŚ 2014-2020.

Jednym z warunków udziału w postępowaniu, dotyczącym sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy może być posiadanie przez niego ubezpieczenia OC.   Zamawiający, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia Prezesa rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane , żąda wówczas dostarczenia opłaconej polisy, a w przypadku jej braku, innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.

W internecie znaleźć można coraz więcej informacji nt. zasad realizacji projektów unijnych w okresie 2014-2020. Nowym rozwiązaniem będą tzw. ZIT, czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne.

Poniżej kilka wybranych artykułów dotyczących polityki spójności na lata 2014-2020

Opis przedmiotu zamówienia jest dla zamawiającego najbardziej kluczowym elementem SIWZ. Precyzyjne określenie przez zamawiającego potrzeb, pozwoli uzyskać przedmiot zamówienia, który spełni jego wymagania. Podczas sporządzania opisu przedmiotu zamówienia należy jednak pamiętać, że poza spełnieniem określonych przez nas wymagań, musi on jednocześnie być zgodny z zasadami określonymi w art. 29 ust. 1-3 ustawy Prawo zamówień publicznych .

Zgodnie z zapisami „ Taryfikatora ” wskaźniki procentowe korekty mogą ulec obniżeniu (maksymalnie o połowę), o ile zaistnieją okoliczności za tym przemawiające. Trzeba też pamiętać, że w przypadku gdy wskaźnik korekty określono za pomocą przedziału (np. 5 – 25 %) wówczas nie jest możliwe jego obniżenie, ponieważ najmniejszą możliwą jego wartość stanowi dolna granica przedziału.

Zachęcam beneficjentów funduszy unijnych do zapoznania się z listą sprawdzającą poprawność zastosowania ustawy prawo zamówień publicznych przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w zakresie najczęściej pojawiających się nieprawidłowości.

W postępowaniach, które kontrolowałem nierzadko spotykałem się z takim zapisem dotyczącym warunku udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia:

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego do 30 sierpnia br. prowadzi konsultacje społeczne projektu Umowy Partnerstwa 2014-2020.

Art. 43 ustawy Prawo zamówień publicznych określa minimalne terminy składania ofert: dla zamówień poniżej progów unijnych jest to 7 dni dla dostaw i usług oraz 14 dni dla robót budowlanych - licząc od dnia publikacji w Biuletynie Zamówień Publicznych, dla zamówień powyżej progów unijnych jest to 40 dni licząc od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej drogą elektroniczną,

Aktualnie Komisja Europejska prowadzi prace nad aktualizacją Taryfikatora COCOF. Zaproponowano w nim szereg nowych rozwiązań, np:

Ważny, z punktu widzenia wymierzania korekt finansowych, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2013 r. Co istotne, wyrok wskazuje, że Taryfikator nie jest źródłem prawa oraz nie stanowi samoistnej podstawy prawnej do dokonywania korekt.

Mając na uwadze zdecentralizowany sposób zarządzania funduszami europejskimi, a w szczególności ilość instytucji zarządzających, konieczne było stworzenie dokumentu, który ujednolici zasady wymierzania korekt finansowych za naruszenia przy udzielaniu zamówień publicznych.

Zainteresowanych tematem korekt finansowych zachęcam do lektury artykułów Włodzimierza Dzierżanowskiego (m.in. były wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych, autor komentarza do ustawy Prawo zamówień publicznych), które znalazłem na stronie internetowej www.magazyngmina.pl.

Pierwsze skojarzenie jakie wiąże się ze słowem „taryfikator” to pewnie wysokość mandatu za wykroczenie drogowe. W przypadku funduszy unijnych słowo to również nie ma pozytywnego odniesienia, bowiem jego użycie w informacji pokontrolnej oznacza dla beneficjenta konieczność zwrotu środków, często wraz z odsetkami.

Spośród wszystkich etapów realizacji projektu dofinansowanego ze środków UE, kontrola jest zapewne tym najmniej lubianym (i nie bez powodu) przez beneficjentów. Często bowiem efektem przeprowadzonej kontroli jest konieczność zwrotu środków. Jednak, aby Instytucja Zarządzająca mogła „rozdawać” środki unijne musi zagwarantować, że środki te będą wydawane w sposób racjonalny i zgodny z przepisami prawa europejskiego i krajowego.